Milenium

Dziennikarz śledczy gazety "Millennium" Mikael Blomkvist (Michael Nyqvist) zajmuje się wykrywaniem afer.

Ostatnia nagłośniona przez niego sprawa związana ze szwedzkim przedsiębiorcą nielegalnie handlującym bronią zakończyła się dla niego niefortunnie. Oskarżony o zniesławienie przegrał proces i czeka go więzienie. Wkrótce po ogłoszeniu wyroku Blomkvist otrzymuje zlecenie od szanowanego przemysłowca Henrika Vangera (Sven-Bertil Taube), który prosi go o wyjaśnienie rodzinnej tragedii sprzed 40 lat. Doszło wówczas do tajemniczego zniknięcia 16-letniej ukochanej bratanicy potentata. Milioner podejrzewa, że została zamordowana, ale nie ma na to dowodów. Skuszony wynagrodzeniem dziennikarz przyjmuje zlecenie. Udaje się na wyspę, gdzie mieści się siedziba rodu Vangerów i rozpoczyna dochodzenie. Wkrótce dołącza do niego młoda genialna hakerka Lisbeth Salander (Noomi Rapace), która w międzyczasie próbuje sobie poradzić z sadystycznym kuratorem (Nils Bjurman).

W 2008 roku Larsson był obok Khaleda Hosseiniego najchętniej kupowanym nieanglojęzycznym pisarzem na świecie. Jego trylogia "Millennium" jest dostępna w 44 językach i sprzedała się minimum w 50 milionach egzemplarzy, ale rozchodzi się wciąż tak szybko, że trudno o wiarygodne dane. Faktem jest, że w samej Skandynawii sprzedawała się lepiej niż Biblia. Ten sukces spowodował prawdziwą eksplozję zainteresowania skandynawskim kryminałem. Powieści o Mikaelu Blomkviście, Kurcie Wallanderze czy Vargu Veumie stały się towarem eksportowym Skandynawów. Sam Larsson, który zdążył napisać zaledwie trzy powieści zmarł nagle w wieku 50 lat nie doczekawszy zamieszania, które wywołał. Bohaterowie jego powieści to z pewnością jeden z najbardziej oryginalnych duetów w historii literatury kryminalnej. On, lewicowy publicysta Mikael Blomkvist, to facet zupełnie przeciętny, który braki w detektywistycznej maestrii nadrabia dociekliwością i wytrwałością. Ona, hakerka Lisbeth Salander, stanowi jego przeciwieństwo - jest znacznie od niego młodsza, wyróżnia się nie tylko ekscentrycznym wyglądem, ale przede wszystkim genialnym umysłem i niełatwym charakterem. "Witamy w świecie literackiej nieśmiertelności, Lisbeth Salander!"- napisał o niej Mario Vargas Llosa.

NIELS ARDEN OPLEV ("Zwyciężymy", "Dwa światy"), któremu powierzono przeniesienie powieści na ekran miał niełatwe zadanie. Podszedł do niego sumiennie nie chcąc zubożyć drobiazgowego opisu śledztwa zawartego w obszernej powieści. "Chciałem umieścić w filmie wszystkie drobne wskazówki, szczegóły obecne w powieści Larssona: stare fotografie, dzięki którym ożywa postać Harriet, relacje z wypadku na moście, to że Lisbeth ma fotograficzną pamięć. Chciałem, by film miał nie mniejszą ostrość i wyrazistość niż książka. Aby równie odważnie pokazywał ciemne strony społeczeństwa" - mówił reżyser, który mógł liczyć na pomoc doświadczonych scenarzystów, Nikolaja Arcela i Rasmusa Heisterberga. W wyniku ich współpracy powstał rzetelny thriller, który mimo pomimo blisko 150 minut nie nuży i umiejętnie eksploruje wielowątkową fabułę literackiego pierwowzoru. Ogromna w tym zasługa kreacji aktorskich, a zwłaszcza świetnej Noomi Rapace w roli Salander. Oplev decydując się na obsadzenie w roli Blomkvista jednego z najbardziej popularnych szwedzkich aktorów - Michaela Nyqvista, znanego z "Tylko razem" Lukasa Moodyssona czy "Jak w niebie" Kaya Pollaka, wyjaśnił, co skłoniło go do sięgnięcia po to konkretne nazwisko. "Nyqvist reprezentuje głęboki humanizm, umiejętność współodczuwania i wysoki poziom intelektualny, których to cech oczekujemy po Mikaelu Blomkviście". Ciekawym posunięciem, podkreślającym zróżnicowanie dwójki głównych bohaterów było zaangażowanie do roli prześladowanej przez kuratora Salander nie posiadającej aktorskiego wykształcenia Noomi Rapace, która dla tej roli całkowicie zmieniła swój wygląd, m.in. ozdabiając ciało licznymi kolczykami. Uwagę reżysera zwróciła rolą w dramacie "Daisy Diamond", za którą zdobyła najważniejszą w duńskim przemyśle filmowym Nagrodę Bodil.

Niewiele produkcji europejskich może poszczycić się podobnym sukcesem kasowym, co film Opleva. "Millennium - Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet" przy budżecie wynoszącym 13 milionów dolarów zarobił ponad 103 miliony. W przeciwieństwie do wielu kasowych produkcji zyskał też sympatię krytyków. "To nie jest pogłębione studium psychologiczne, ale bliski rzeczywistości, dojrzały film. Posiada akcję, ale nie w nadmiarze, jak to ma miejsce w zbyt wielu amerykańskich filmach. (...) Postacie mają ważniejsze rzeczy do roboty, niż być tylko kolejnymi postaciami kina akcji" - oceniał opiniotwórczy Roger Ebert, przyznając filmowi maksymalną notę czterech gwiazdek.